در مورد آداب تشریفات مجالس در ایران باستان ؛ آداب رفتاری ، لباس پوشیدن و سخن گفتن در ایران باستان سخن گفته شد و در این مقاله به آداب تشریفات میزبان و مهمان داری می پردازیم

باز هم دانستن آنها خالی از لطف نیست این ها صرفا جهت تاکید بر اهمیت تشریفات مجالس و نقش آن از گذشته تا کنون است:

تشریفات مجالس و آداب مهمانداری و میزبانی در ایران باستان

مهمترین وظیفه همه مردم در مهمانی ها، رعایت آداب است.
در میزبانی و مهمانی، اعتدال شرط است. مثلا دعوت ماهی یکبار بهتر از ماهی سه بار است.
بهتر است مهمانی بدون عیب باشد تا مکرر.
میزبان باید هنگام استقبال از مهمانان، مقام و منزلت آنها را رعایت کند.
موقعی که سفره گسترده می شد و مهمانان می نشستند، میزبان می ایستاد تا مهمانان از او بخواهند که بنشیند.
در گرگان رسم بود که میزبان خود از جمع مهمانان غایب می شد و کسی را به نمایندگی خویش مأمور خدمت به مهمانان می کرد. (این رسم ظاهرا هنوز در برخی از شهرهای ایران مرسوم است.)
برخی از دیگر رسوم حکایت از آن دارد که در برخی از مناطق و هنگام برخی از پذیراییها، موقع چیدن غذا، گاهی آن را اول در جلوی میزبان قرار می دادند، بعد از مهمان پذیرایی می کردند، و در جاهایی دیگر، برعکس عمل می کردند. (به نظر می رسد که در رسم اول، مقام میزبان بالاتر از مهمان بوده است و در رسم دوم، برعکس.)
مرسوم بود که میزبان زیاد از کمبودها عذرخواهی نمی کرد و مهمان را برای خوردن بیشتر تحت فشار قرار نمی داد.
مهمان در انتخاب غذا نمی بایست بر اساس سلیقه و میل خود رفتار کند و بایست از همه غذاها می خورد.
میزبان باید در جریان مهمانی خود را خرسند نشان می داد.
مهمترین ادب آن بود که بدون دعوت نمی بایست به جایی رفت، و اینکه باید بر سر سفره، در جایی که میزبان تعیین کرده بنشینند.
مهمان نمی بایست سیر سیر یا گرسنه گرسنه به مهمانی برود.
قبل از خوردن و بعد از آن، می بایست شکر خدا را بجای آورند.
هیچ کس نمی بایست قبل از بزرگتر ها دست به غذا ببرد و نمی بایست به مسیری که غذا را می آورند، چشم بدوزد.
باید آرام و آهسته غذا خورد و ضمن آن، با دیگران گفتگو نمود، اما موقع سخن گفتن سر باید پایین باشد و نمی بایست به دهان دیگران چشم دوخت. (البته در آیین زرتشت، حرف زدن موقع غذا خوردن، گناه بزرگی بود.)
مهمانان نباید موقع صرف غذا با یکدیگر دعوا، به میزبان توهین کنند، و به خدمه میزبان دستور دهند بگونه ای که دیگران فکر کنند، عضوی از خانواده میزبان است.
افراط در خوردن، پرحرفی، آواز خواندن زیاد، حرص زدن، خندیدن و گریستن زیاد موقع غذاخوردن، از عادات نکوهیده بود.
در پایان مهمانی، می بایست از میزبان به طور مجمل تشکر نمود.

منبع: بانک تشریفات مجالس