راه مترجم شدن از دانشگاه میگذرد؟!
بسياري از داوطلباني که در کنکور رشته مترجمي شرکت ميکنند، به اميد و انگيزه ترجمه کتاباند. همه در خيالشان بعد از چهار سال خود را مترجم معروفي ميبينند که کتابشان پرفروش شده و جايزه بهترين ترجمه را بهدست آوردهاند. برآورده نشدن اين آرزو را با سعيد سبزيان، مترجم ادبيات داستاني و تئوريهاي ترجمه و مسعود هاشمي، مدرس ترجمه در دانشگاه آزاد در ميان گذاشتهايم.
خبرگزاري کتاب ايران (ايبنا) – زماني كه وارد دانشگاه ميشوند تا دو ترم اول که خبري از واحدهاي ترجمه نيست؛ سعي تقويت هرچه بیشتر مهارتهاي زباني دانشجويان در زبان مقصد است. در ترمهاي بعد در ابتدا با تئوريها آشنا ميشوند و بعد هر نوع ترجمه فقط در 2 تا 4 واحد خلاصه ميشود؛ ترجمه ادبي، سياسي، مطبوعاتي، شفاهي، مکاتبات و اسناد. در نهايت هم، "ترجمه انفرادي" را که به نوعي پاياننامه اين دوره محسوب ميشود، يا دانشجويان، خودشان به سختي انجام ميدهند و يا زحمتش را به گردن دارالترجمه مياندازند.
ترجمه از آن کارهاي پر زحمتي است که هيچوقت به چشم نميآيد. ترجمه برگرداندن يک اثر هنري يا علمي به يک زبان ديگر است. در ظاهر، يک فرهنگ لغت و يک فرد تاحدودی آشنا به زبان مبدا برای هرنوع ترجمهای کافيست. اما واقعيت ماجرا اين نيست. اين مساله را با کاوه ميرعباسي، مترجم ادبيات داستاني، و مسعود هاشمي، مدرس ترجمه در دانشگاه آزاد، در ميان گذاشتهايم. (دار الترجمه)
پيشنهاد ها و راهکارها
براي بهبود وضع ترجمه در کشور، اقدامات زيادي بايد صورت گيرد.تشکيل صنف يا اتحاديه مترجمان مي تواند يکي از اقدامات مهم در اين راه باشد.
مصلي نژاد مي گويد: مترجمان ما صنف يا اتحاديه ندارند. يک سازمان يا يک پژوهشکده بايد درست شود و کار هماهنگي و نظارت را انجام دهد.
مهدوي نيا مي گويد: سيستم مميزي لازم است البته مسلما نمي توانيم دست روي دست بگذاريم و کار نکينم تا زماني که زمينه ها را شناسايي کنيم. اگر سيستم نظارتي وجود داشته باشد خيلي از اين مسايل مي کاهد. سيستم مميزي و ارزيابي بايد همه جا باشد و حتما در ترجمه هم بايد باشد.
مهدوي نيا معتقد است بايد يک بررسي علمي همراه با مطالعه موردي صورت گيرد و آسيب شناسي شود که چه عواملي در ترجمه نادرست دخيل است. براي مثال گاهي مترجم زبان را نمي داند حالا يا زبان مبدا يا زبان هدف و مقصد؛ گاهي هنر نويسندگي را نمي داند گاهي جامعه را نمي شناسد؛ گاهي مخاطب را نمي شناسد يا علم ترجمه را نمي داند.
برخي از کارشناسان ايجاد و راه اندازي کتابخانه تخصصي ترجمه را توصيه مي کنند و معتقدند اين کتابخانه بايد کتاب ها و نشريه هايي که مي تواند به علاقه مندان آموزش ترجمه کمک کند يا تسهيلاتي در امر ترجمه گردآوري و فراهم کند و در اختيار مشتاقان قرار دهد. اين کتابخانه بايد همچنين به نرم افزارها و نوارهاي صوتي و تصويري مجهز باشد.
برگزاري کارگاه هاي آموزشي ترجمه در سطوح مختلف و کارگاه هاي ترجمه براي تبادل افکار و آرا براي کارشناسان فن، شناسايي پايگاه هاي ترجمه در اينترنت و اينترانت و نيز ابزار و شيوه هاي کارآمد ديگر و ارايه به علاقه مندان به منظور بالا بردن سطح دانش و کارآيي مترجمان و تسهيل و تسريع در امر ترجمه ازجمله ديگر راه هاي پشتيباني در اين زمينه ذکر مي شود.
کارشناسان همچنين شناسايي مجامع علمي داخلي و خارجي که متولي ترجمه، با گرايش هاي متفاوت هستند، و ارتباط با آنها به منظور استفاده از تجارب آنها و نيز شناسايي امکانات سرگردان، جذب حمايت هاي مادي و معنوي و ارايه خدمات ترجمه را توصيه مي کنند.
همچنين برگزاري همايش در مقاطع زماني متفاوت با مترجمان و استادان فن ترجمه نيز مي تواند در اين رابطه بسيار کارساز باشد.